Implantologia w stomatologii jest nauką zajmującą się wprowadzaniem implantu / wszczepu śródtkankowego w celu umożliwienia odbudowy protetycznej zębów mającej na celu przywrócenie funkcji, poprawę estetyki, powstrzymanie lub spowolnienie procesów zaniku kości i utraty funkcji. Implantoprotetyka jest dziedziną interdyscyplinarną, wymagającą wiedzy z zakresu chirurgii, protetyki, periodontologii, ortodoncji. Określenia implantologia i implantoprotetyka stosowane są zamiennie.
Celem współczesnej implantologii jest zapewnienie pacjentowi komfortu, estetyki, zapobieganie resorpcji kości po utracie własnych zębów, uniknięcie szlifowania zębów sąsiednich podczas przygotowania do wykonania tradycyjnych koron lub mostów, eliminacja konieczności użytkowania protez ruchomych, poprawa fonetyki oraz funkcji żucia.
Implant rozumiany jako całkowita odbudowa składa się ze śruby właściwego implantu, nadbudowy protetycznej (korona, most) i łącznika pomiędzy nimi. Połączenie implantu z kością następuje na skutek reakcji obronnej organizmu jako mechanizm warstwowego nawarstwiania czyli ankylozy i proces ten nosi nazwę osteointegracji lub osseointegracji. Jest to najbardziej optymalny sposób gojenia się implantów.
Przeciwwskazania: nieprawidłowa higiena jamy ustnej, brak motywacji, nieleczone parafunkcje (bruksizm, nawyki), ogólnie zły stan zdrowia, psychozy, nadużywanie narkotyków, nierealne oczekiwania pacjenta, obniżona wysokość zwarcia, brak miejsca dla przyszłej korony, wady zgryzu, zła jakość kości, zaburzenia morfologiczne, niekorzystne stany artykulacyjne żuchwy, niezakończony rozwój szczęki i żuchwy (poniżej 16 roku życia), niewyrównana cukrzyca, stan po radioterapii głowy i szyi, skazy krwotoczne, intensywne palenie papierosów, obniżona odporność, choroby układu kostnego (choroba Pageta, osteomalacja, osteodystrophia fibrosa generalisata).
Zalety: zapewnienie pacjentowi komfortu, estetyki, zapobieganie resorpcji kości po utracie własnych zębów, uniknięcie szlifowania zębów sąsiednich podczas przygotowania do wykonania tradycyjnych koron lub mostów, eliminacja konieczności użytkowania protez ruchomych, poprawa fonetyki oraz funkcji żucia.
Wady: wysoki koszt, długi czas wykonania, uzupełnienie tymczasowe, prawidłowa higiena, możliwość odrzucenia,
Powikłania: mechaniczne: złamanie implantu, odpryski zwarciowe (chipping) wywołane brakiem receptorów przyzębia i zbyt dużymi siłami żucia, złamanie łącznika, odkręcenie śrub mocujących, złamanie śrub mocujących, złamanie konstrukcji ; biologiczne: zapalenie błony śluzowej (mucositis), zapalenie wokół implantu (periimplantitis), perforacja błony śluzowej zatoki szczękowej, porażenie nerwu zębodołowego dolnego, perforacja wyrostka zębodołowego, zaburzenia czynnościowe, zaburzenia mowy, brak akceptacji, niewystarczająca estetyka, odstąpienie od zabiegu po jego rozpoczęciu (nieprawidłowa jakość kości, porażenie nerwu zębodołowego dolnego, perforacja błony śluzowej zatoki szczękowej).
Trwałość: pojedynczych koron na implantach po 5 latach wynosi 96,3%, natomiast po 10 latach przetrwanie pojedynczych implantów oceniane jest na 89,4%. Powikłania biologiczne ilość powikłań po 5 latach wynosi 7,1%, a utrata kości >2 mm wynosi 5,2%. Powikłania mechaniczne w ciągu 5 lat wynoszą 8,8% dla odkręcenia śruby, 4,1% dla odcementowania, 3,5% dla odprysków zwarciowych, 7,1% dla problemów estetycznych.
Należy pamiętać, że implant wprowadzany jest po przeprowadzeniu diagnostyki oceniającej obecny stan zdrowia pacjenta, wskazania i przeciwwskazania do zabiegu, natomiast w późniejszym czasie mogą pojawić się choroby wpływające na stan ogólny pacjenta i zwiększające ryzyko wystąpienia powikłań (cukrzyca), z tego powodu nie jest możliwe udzielenie odpowiedzi jaka będzie trwałość implantu. U tego samego pacjenta 10 implantów może się przyjąć bez żadnych komplikacji, natomiast z 1 mogą być problemy z niewiadomych przyczyn, czasami powodem jest niewidoczny na zdjęciach radiologicznych stan zapalny.
W przypadku istnienia niekorzystnych warunków do wprowadzenia implantu spowodowanej niewystarczającą ilością kości, istnieje możliwość przeprowadzenia zabiegów dodatkowych zabiegów rekonstrukcyjnych (augumentacja): sterowana regeneracja kości, osteotomia dystrakcyjna kości (ridge expansion / ridge split), stosowanie transplantatów kości (block bone graft), stosowanie mniejszych implantów, osteoplastyka, podnoszenie dna zatoki szczękowej, przesunięcie (transpozycja) nerwu zębodołowego dolnego, chirurgiczne pogłębienie przedsionka, plastyka wyrostka zębodołowego.
